Ο όρος εφηβεία περιλαμβάνει το σύνολο των σωματικών και συναισθηματικών αλλαγών που οδηγούν στη σεξουαλική και αναπαραγωγική ωριμότητα.

Πρώιμη ήβη ονομάζεται η εμφάνιση σημείων εφηβείας πριν τα 7-8 έτη στα κορίτσια και πριν τα 9 στα αγόρια.Τα όρια αυτά δεν είναι απόλυτα και μπορεί να είναι διαφορετικά σε κάθε παιδί.

Ενδείξεις πρώιμης ήβης                                                                                                             Στα κορίτσια η πρώιμη ήβη μπορεί να εκδηλωθεί με την εμφάνιση ενός ή περισσοτέρων από τα παρακάτω πριν την ηλικία των 7-8 ετών:

• εμφάνιση στήθους ή "μπουμπούκιασμα" (αλλαγή/προβολή) της θηλής
• εμφάνιση εντονότερης τρίχωσης στις μασχάλες ή τα γεννητικά όργανα
• επιτάχυνση της αύξησης του αναστήματος - ψηλώνουν γρήγορα
• εμφάνιση ακμής
• εμφάνιση εντονότερης μυρωδιάς του ιδρώτα τους

Στα αγόρια η πρώιμη ήβη μπορεί να εκδηλωθεί με την εμφάνιση ενός ή περισσοτέρων από τα παρακάτω πριν την ηλικία των 9 ετών:

• εμφάνιση εντονότερης τρίχωσης στις μασχάλες ή τα γεννητικά όργανα
• αύξηση του μεγέθους των όρχεων και του πέους
• επιτάχυνση της αύξησης του αναστήματος - ψηλώνουν γρήγορα
• εμφάνιση ακμής
• εμφάνιση εντονότερης μυρωδιάς του ιδρώτα τους
• πιο βαθειά φωνή

Αίτια πρώιμης ήβης

Η έναρξη της εφηβείας ελέγχεται κυρίως από δύο περιοχές του εγκεφάλου, τον υποθάλαμο και την υπόφυση. Το κέντρο της εφηβείας στον υποθάλαμο δίνει την εντολή στην υπόφυση να παράγει ορμόνες, τις γοναδοτροφίνες που διεγείρουν τις ωοθήκες στα κορίτσια ή τους όρχεις στα αγόρια ώστε να παράγουν αντίστοιχα οιστρογόνα ή ανδρογόνα. 

Η πρώιμη αφύπνιση του κέντρου της εφηβείας προκαλεί κεντρική πρώιμη ήβη. Σε ορισμένες περιπτώσεις και κυρίως σε αγόρια παθήσείς του κεντρικού νευρικού συστήματος όπως όγκοι σχετίζονται με την εμφάνιση πρώιμης ήβης.

Μερικές φορές αν και το κέντρο που ελέγχει την εφηβεία "κοιμάται", φυλετικές ορμόνες παράγονται από τα επινεφρίδια(και στα δύο φύλα), τις ωοθήκες στα κορίτσια ή τους όρχεις στα αγόρια.

Διερεύνηση                                                                                                                                    Από την κλινική εξέταση ο Παιδίατρός σας μπορεί να δαιπιστώσει ενδείξεις πρώιμης ήβης και να σας παραπέμψει σε παιδοενδοκρινολόγο. Από την αρχική Παιδοενδοκρινολογική εκτίμηση θα αποφασιστεί αν χρειάζεται εργαστηριακός έλεγχος. Ο έλεγχος αυτός μπορεί να περιλαμβάνει προσδιορισμό ορμονών στο αίμα, ενώ μια εξέταση που χρησιμοποιείται συχνά είναι η απλή ακτινογραφία του αριστερού χεριού (παλάμης και καρπού) με την οποία προσδιορίζουμε την οστική ηλικία.

Ανάλογα με το πιθανό αίτιο πρώιμης ήβης μπορεί να χρειαστεί να γίνει υπερηχογράφημα μήτρας-ωοθηκών ή μαγνητική τομογραφία υποφύσεως. Πολλές φορές η στενή παρακολούθηση και επανεξέταση συμβάλλουν στην τελική διάγνωση.

Οι επιπτώσεις της πρώιμης ήβης μπορεί να είναι σωματικές και ψυχολογικές. Αν και αρχικά τα παιδιά αυτά εμφανίζονται ψηλότερα από τους συνομηλίκους τους, ολοκληρώνουν νωρίς την ανάπτυξή τους με αποτέλεσμα το τελικό τους ανάστημα να είναι συχνά παθολογικά χαμηλό. Η εμφάνιση στήθους ή άλλων χαρακτηριστικών του φύλου νωρίς μπορεί επίσης να δημιουργήσει αίσθημα διαφορετικότητας και δυσκολίες προσαρμογής στα παιδιά αυτά.

Η θεραπεία στοχεύει στην αποτροπή των παραπάνω επιπτώσεων και στην πλειονότητα των περιπτώσεων επιτυγχάνεται με τη λεγόμενη "αναστολή της εφηβείας", φαρμακευτικά.